maxay yihiin tabaha maskaxeed ee ugu wacan, si aan u horumariyo diiradsaaridda marka wax la akhrinaayo?
Marka aad rabto inaad horumariso diiradsaaridaada , inta badan waxay ku sahabsan tahay maskaxdaada markaad wax akhrinayso.
Diiradsaaridda waxaa lagu helaa siyaabbo kala duwan. Ma jiro hab keliya oo boqolkiiba boqol lagu odhan karo waa habka ugu wacan ee lagu guulaysto, balse waxaa jira qodobbo door ah oo ugu caawinaya inaad diiradsaarka akhriskaagu wacnaado.
Ka fikiridda waxyaabaha qaarkood, marka aad wax akhrinayso, waxaa ay noqon karaan kuwo faa’iido leh iyo diiradsaarka akhriskaagu horumaro:
•Inaad u akhridid sidii inaad heli doonto fikrad hal milyan oo doolar ah:
Meel ka mid ah buuggan aad akhrinayso , waxaa ku jira weedh kaa dhigi doonta taajir ( millionaire) ishaa biligteed. U akhri sidii inay taasi run tahay. Aad ugu fiirso sadarrada dahabiga ah ee bogga.
• Malee inaad hadal ahaan u jeedin doontid barri:
Bal ka fikir inaad 24-ka saacadood ee aad haysato, 2 saacadood oo ka mid ah aad khudbad ahaan u jeedin doonto waxan hadda aad akhrinayso oo aad ka horjeedin doonto 200 oo qof.
Waxaa jira habab kale oo aad u horumarin karto diiradsaaridda marka aad wax akhrinayso; bal aynu ka eegno dhanka waxyaabaha kugu xeeran:
•Isku day inaad cododka/ buuqa ka dhigto heerka ugu hooseeya:
Iska dami moobaylkaaga , haddii wax music leh dhagaysanaysay gaabi codka ama gabi ahaanba iska xidh.
Waa inaad qabsato waqti, si ayna wax kale kaaga soo dhexgalin. Kani waa waqtigii aad wax akhrinaysay. Adeegso ammintaa yar ee aad qabsatay, wax kalena ha ku qaban aan akhriskaa ahayn.
•Tag meel deggan.
Haddii aad joogtid tukaanka qaxwaha lagu cabbo, ka fadhiiso meel gees ah ama fadhiiso fadhiga gurigaaga. Muhiimadu waa inaad si buuxda ugu lug yeelato waxaad akhrinayso.
• Nadiifi degaankaaga.
Haddii goobta aad wax ku akhrinaysaa ay tahay mid isdhexyaacsan, mar walba waxaa jiraya fikrado si joogto ah kaaga soo dhexgelaya socodkaagii.
Ka dhig meel nadiif oo nidaamsan , fikradahaaguna waxay noqon doonaan kuwo nadiif ah oo abaabbulan.
Degaankaagu waxaa uu noqon doonaa mid kugu dhiirrigeliya akhriska. Diiradsaaridda akhriskaaguna way kordhi doontaa.
Ka rog oo haddana saar, hababka kale ee kaa caawinaya inaad si qotodheer diiradda u saarto markaad wax akhrinayso, bal iga guddoon:
• Akhriska hore ee buugga ( pre-reading the book)
Marka hore buugga ku samee akhris dhakhso ah oo xawaare sare leh , ka hor inta aannad hoos ugu dhaadhicin oo aannad ku akhriyin, akhris diiradsaarid ah. Tani waxa ay ku siinaysaa fikrad guud oo ku sahabsan buugga, sidoo kale waxaad ku garan doontaa waxay cutubyaddu sida dhab ah fiiro gaar ah u siinayaan, halka kuwa la isaga buuxiyay ee aan faa’iidada lahayni ku jiraan iyo halka guntimaha ama xidhmooyinka dahabka ah lagu qarin karo!
• Cab biyo badan, una neesfo si qotodheer.
Markaad cabto biyo badan oo aad u neefsato si qoto dheer , waxaad siinaysaa maskaxdaada oksijiinka, taasi oo ay u baahan tahay inay ku shaqeyso sida ugu fiican!
• ku akhri dareen jaceyl
U akhri sidii inaad aad ugu qanacsan tahay oo aad ku faraxsan tahay. U akhri si firfircooni leh oo riyaaqsan, waxaa uu kuu noqon doonnaa akhrisku mid madaddaalo leh, waxaa aad awood u yeelan doontaa in si dhakhso leh wax u akhridid, iyada oo ay ku lamaan tahay diiradsaarid.
Ugu dambeyntii, xeeladaha kale ee dheeraadka ah, ee aad ku horumarin karto akhriskaaga, waa kuwan ee gowsdabeedka dhigo:
• fikradda dhammee.
Ha uga tagin buugga badhtanka aad usii marayso cutubka. Dib ugu soo laabashada waxyaabaha dhexda ugaga tagtay , kaa dhigi maayaan mid si wacan diiradda wax u saara.
• samee wax dhaafsan akhris keliya .
Waxaad 10% keliya ku baran doontaa ama lagu helaa waxaad akhrido; taasina maaha wax badan. Haddii aad rabtid inaad hesho macluumaad badan, waa inaad samayso wax dhaafsiisan akhriska.
Waxaad macluumaadka u helaysaa qiyaas ahaan boqollaydan.
(Sida loo Helo 90% waxkasta oo aad baratid, tirooyinka way kala duwanaan karaan):
1. 5% waxaad ku heshaa waxa aad xiisadda ku baratay(lecture)
2. 10% waxa aad ka barato akhriska.
3. 20% waxa aad ku barataa habka maqalka iyo muuqaalka ( audio-visual)
4. 30% waxa aad ku aragto habka.
muxaadaraynta ee tusaaluhu la socdo ( demonstration learning)
5. 50% waxa aad ku barataa ama ku heshaa habka falaqaynta koox kooxda ( group discussion)
6. 75% waxaad ku barataa ku celcelinta iyo gacan-gacan-ka qabashada (practical)
7. 90% waxaa lagu helaa inaad wixii aad akhriday ama aad baratay qof kale sii bartid ( by teaching)
• Waa inaad dib ugu noqotaa oo akhridaa wixii aannad fahmin.
Ha ka baqanin inaad dib ugu laabato ama dib u eegto wixii aannad fahmin. Taasi waxay kaa dhigi doontaa inay diiradsaaridda akhriskaagu horumaro.
Sidoo kale waa inaad cid kale la wadaagtaa wixii aad akhriday ee aannad fahmin, taasina waxay kaa caawin doontaa, inaad heshid wax ka duwan sida aad u fahantay adigu.
Guntii iyo gabagabadii, akhriska midho-dhalka ihi waa aad diiradda saarto. Waa inaad mar walba horumarisaa akhriska diiradsaaridda ah, si aad aqoon balaadhan u hesho iyo macluumaad ciiddaa ka badan.
Tixraac
How To Retain 90% Of Everything You Learn, Sean D’Souza.
W/T: Maxamed Haybe Axmed.
